Met creativiteit aan de slag in de landbouw
Kunstenaars hebben het platteland gevonden. Dat blijkt op LandArt Diessen uit het gebruik van materialen, waarvan de oorsprong ligt bij boeren en tuinders. Zo ontstaan kunstwerken op basis van aardappelzetmeel, gras of hennep. Een ontwikkeling die past bij een nieuwe toekomst voor de agrarische sector in Europa. Het verwaarden van de basisproducten en diensten is daarin een belangrijke uitdaging. Creativiteit is nodig om die verwaarding naar een hoger niveau te brengen.
Vergroening op de boerderij
Bij de vergroening van het Europees landbouwbeleid speelt de biobased economie een belangrijke rol. Vanaf 2015 zal 30% van de EU-vergoeding voor de boeren afhankelijk zijn van de vergroening op de boerderij. Om hier op in te kunnen spelen ondersteunt de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO), die actief is in de provincies Brabant, Zeeland en Zuid-Gelderland, haar leden met een speciaal programma Bio-economie. Binnen dit programma zijn er nog vele uitdagingen, die overwonnen moeten worden. Zo moeten binnen de diverse ketens de verbindingen tussen alle betrokken schakels sterker worden. Gezamenlijk optreden is een voorwaarde om vanuit Nederland successen te kunnen boeken en leidende posities te bereiken. Daarbij is de focus van de ZLTO de positie van de agrarische ondernemers in de ketens. Het is haar uitdaging het toevoegen van waarde te laten starten op en/of direct vanaf het erf.
Voor programmamanager Ruud Hoosemans zijn er drie aandachtsvelden die in de ZLTO-aanpak centraal staan. “Na de ruime ervaring met het vergisten, indikken en drogen van mest dienen we de mestverwaarding naar een hoger niveau te brengen. We denken onder andere aan het produceren van geconcentreerde meststoffen, maar ook aan het terugwinnen van afzonderlijke mineralen, die steeds schaarser worden, zoals bijvoorbeeld fosfaat. In het Land van Cuijk doen we samen met het Waterschap Aa en Maas praktische ervaring op in een bio-mineralenfabriek. Naast het verwaarden van de basisproducten komt ook het verwaarden van reststromen uit de land- en tuinbouw in een stroomversnelling. Steeds meer bedrijven, ook uit de chemische industrie, ontdekken hier de nieuwe grondstoffen voor de vergroening van hun sector. Een derde spoor is de duurzame energie. In combinatie met het vervangen van de verouderde asbestdakbedekking worden in een snel tempo daken van stallen en andere bedrijfsgebouwen vol gelegd met zonnecollectoren. Maar ook windenergie is nog steeds in beeld als duurzame inkomstenbron voor groene ondernemers op het platteland. Vanuit de plannen van de ZLTO levert Ruud Hoosemans zijn inbreng tijdens de Inspiratie Carrousel ‘Biobased Verbreed’, die plaats vindt in het paviljoen van LandArt Diessen. Hij wil de creativiteit van de overige deelnemers benutten om de ZLTO-aanpak een stap verder te brengen.
Gebruik van unieke locaties
Medegebruik van dat platteland gaat overigens verder dan het gebruik van natuurlijke grondstoffen. Kunst en cultuur zoeken naar nieuwe verbindingen door gebruik te maken van unieke locaties. Voor de organisatie van LandArt Diessen een reden om dit jaar in samenwerking met de ZLTO een aparte bijeenkomst te organiseren onder de leus ‘Kunst zoekt boer’.
FARM:LAB tijdens Dutch Design Week
De ZLTO is er van overtuigd dat het benutten van de creativiteit in haar werkgebied kan helpen bij de transitie van de agrarische sector. Daarvoor dienen echter nieuwe verbindingen te worden gelegd. Uit dit idee is samen met het ministerie van EZ, de provincie Noord-Brabant en de Stichting TGLE het initiatief voor de FARM:LABS ontstaan. Via een laagdrempelige aanpak worden personen uit andere sectoren, maar ook ‘gewone’ burgers uitgenodigd mee te denken over nieuwe kansen. Naast FARM:LABS over één bepaald thema, zoals slimme verpakkingen of crowd-funding, is er in oktober tijdens de Dutch Design Week een speciale FARM:LAB (www.ddw.nl). Designers zijn gevraagd hun vernieuwende ideeën over het verduurzamen van de Nederlandse landbouw in te brengen. Tijdens ontwerpsessies verkennen ze samen met boeren en beleidsmakers nieuwe denkrichtingen. Doel is hun gezamenlijke creativiteit te benutten als aanzet voor duurzame oplossingen, waarmee ondernemers in de landbouw aan de slag kunnen.